ภูมิคุ้มกันทำลายเม็ดเลือดแดงตัวเองในน้องสุนัข (IMHA), ภาวะอันตรายร้ายแรง ตอนที่ 1
อัพเดทล่าสุด: 19 ต.ค. 2025
28 ผู้เข้าชม
ภูมิคุ้มกันทำลายเม็ดเลือดแดงตัวเองในน้องสุนัข (IMHA), ภาวะอันตรายร้ายแรง ตอนที่ 1
ทำความรู้จักกับ ภาวะที่ภูมิคุ้มกันของน้องหมามาทำลายเม็ดเลือดแดงของตัวเอง ( Immune mediated hemolytic anemia , IMHA ) มาดูกันครับว่า โรคนี้นั้นมีสาเหตุมาจากอะไร และน้องหมาที่ป่วยจะแสดงอาการอย่างไรกันบ้างภาวะโลหิตจางเนื่องจากภูมิคุ้มกันทำลายเม็ดเลือดแดงของตัวเอง มีชื่อเล่นเรียกสั้น ๆ ว่า IMHA ย่อมาจาก Immune mediated hemolytic anemia เกิดจากการที่ร่างกายของน้องหมาสร้าง ภูมิคุ้มกัน ( autoantibody ) ขึ้นมาจับกับสารก่อภูมิต้านทาน ( antigen ) บนผิวเซลล์เม็ดเลือดแดงของตัวเอง เพราะร่างกายคิดว่าเม็ดเลือดแดงของตัวเองนั้นเป็นสิ่งแปลกปลอมที่ต้องกำจัดทิ้ง เมื่อเม็ดเลือดแดงถูกทำลายไปมาก ๆ ผลที่ตามมาก็คือ การเกิดภาวะโลหิตจาง (anemia) อย่างรุนแรง
ซึ่งโรคนี้สามารถเกิดได้ร่วมกับภาวะเกล็ดเลือดต่ำจากภูมิคุ้มกันของตัวเอง หรือ Immune mediated thrombocytopenia (IMT) ที่ทำให้เลือดหยุดยาก หรือทำให้เกิดเลือดออกมา เราเรียกว่า กลุ่มอาการ Evan 's syndrome
สาเหตุของโรค
สาเหตุของโรคนี้เกิดได้ทั้งจากร่างกายน้องหมาเอง ( Primary IMHA ) เช่น ความเครียด , พันธุ์สุนัข โดยพันธุ์สุนัขทีมักพบบ่อย ๆ ได้แก่ Cocker spaniel, Miniature poodle, Maltese, Irish setter ฯลฯ
และเกิดตามมาจากสาเหตุอื่น ๆ มาเหนี่ยวนำให้เกิดโรค ( Secondary IMHA ) ซึ่งมักเป็นสาเหตุโดยส่วนใหญ่ครับเช่น การติดเชื้อโรคต่าง ๆ ( โรคฉี่หนู , มดลูกอักเสบ ) , การได้รับยาบางชนิด , การได้รับวัคซีนบางชนิด , จากการเกิดเนื้องอกหรือมะเร็ง ( โดยเฉพาะมะเร็งเม็ดเลือดขาว , มะเร็งหลอดเลือด ) , ภาวะตับอ่อนอักเสบอย่างรุนแรง รวมถึงการได้รับพิษจากแมลงและสัตว์กัดต่อย โดยสาเหตุในเมืองไทยบ้านเรามักมาจากการติดเชื้อโรคพยาธิในเม็ดเลือดจากเห็บ ( E.canis , Babesia , Anaplasma เป็นต้น ) ซึ่งอัตราการเสียชีวิตของโรคนี้จะอยู่ที่ 20-75% ขึ้นกับความรุนแรงของอาการ
อาการของโรค
เมื่อเม็ดเลือดแดงของน้องหมาถูกทำลายลงไป อาการที่ตามมาก็คือ น้องหมาจะมีเยื่อเมือกซีด , เบื่ออาหาร , ซึม , มีไข้ , ปัสสาวะสีเปลี่ยน ( สีน้ำตาลหรือแดง ) , เยื่อเมือกมีสีเหลือง (ดีซ่าน) , หัวใจเต้นเร็วขึ้น หายใจเร็วขึ้น (เพื่อต้องการออกซิเจนไปชดเชย เพราะเม็ดเลือดถูกทำลายมากไปจนมีออกซิเจนไม่เพียงพอในร่างกาย ) ถ้าเม็ดเลือดแดงถูกทำลายลงมาก อาจเกิดภาวะช๊อค และเสียชีวิตได้ครับ
การวินิจฉัยภาวะ IMHA คุณหมอจะทราบว่าน้องหมาป่วยเป็นโรคนี้ได้จากการตรวจเลือด
1. ต้องมีภาวะเลือดจาง ( Anemia ) โดยค่าเม็ดเลือดแดงลดต่ำลงอย่างรวดเร็ว แม้จะมีการสร้างเม็ดเลือดแดงอ่อน ( Reticulocyte ) ขึ้นมาชดเชย แต่นั้นก็ไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้อยู่ดี เพราะร่างกายก็จะทำลายต่อไปเรื่อย ๆ
2. พบภาวะการทำลายเม็ดเลือดจากภูมิคุ้มกัน ( IMHA )
- พบลักษณะเม็ดเลือดแดงที่สัมพันธ์กับการทำลายเม็ดเลือดแดงที่มาก ( spherocytosis )
- พบผลบวกจากตรวจการตกตะกอนของเลือด( saline agglutination test )
- พบผลบวกจากการตรวจหาภูมิคุ้มกันบนผิวเม็ดเลือดแดง ( direct agglutination test )
3. พบลักษณะของเม็ดเลือดแดงแตก ( Hemolysis )
- พบลักษณะเม็ดเลือดแดงที่สัมพันธ์กับการทำลายเม็ดเลือดแดง ( spherocyte )
- มีสารสีเหลืองในเลือดสูง ( hyperbilirubinemia )
- มีฮีโมโกลบินออกมาอยู่ในเลือด / ปัสสาวะ ( hemoglobinemia / hemoglobinuria )
- การพบเซลล์เม็ดเลือดแดงผิดปกติ ( erythrocyte ghosts )
โดยสาเหตุในเมืองไทยบ้านเรามักมาจากการติดเชื้อโรคพยาธิในเม็ดเลือดจากเห็บ ( E.canis , Babesia , Anaplasma เป็นต้น จึงจำเป็นต้องรักษาโรคที่เกิดร่วมด้วย มิใช่แค่การรักษา IMHA โดยการให้ยากดภูมิคุ้มกัน ( immunosuppressive agents ) เท่านั้นครับ
ทำความรู้จักกับ ภาวะที่ภูมิคุ้มกันของน้องหมามาทำลายเม็ดเลือดแดงของตัวเอง ( Immune mediated hemolytic anemia , IMHA ) มาดูกันครับว่า โรคนี้นั้นมีสาเหตุมาจากอะไร และน้องหมาที่ป่วยจะแสดงอาการอย่างไรกันบ้างภาวะโลหิตจางเนื่องจากภูมิคุ้มกันทำลายเม็ดเลือดแดงของตัวเอง มีชื่อเล่นเรียกสั้น ๆ ว่า IMHA ย่อมาจาก Immune mediated hemolytic anemia เกิดจากการที่ร่างกายของน้องหมาสร้าง ภูมิคุ้มกัน ( autoantibody ) ขึ้นมาจับกับสารก่อภูมิต้านทาน ( antigen ) บนผิวเซลล์เม็ดเลือดแดงของตัวเอง เพราะร่างกายคิดว่าเม็ดเลือดแดงของตัวเองนั้นเป็นสิ่งแปลกปลอมที่ต้องกำจัดทิ้ง เมื่อเม็ดเลือดแดงถูกทำลายไปมาก ๆ ผลที่ตามมาก็คือ การเกิดภาวะโลหิตจาง (anemia) อย่างรุนแรง
ซึ่งโรคนี้สามารถเกิดได้ร่วมกับภาวะเกล็ดเลือดต่ำจากภูมิคุ้มกันของตัวเอง หรือ Immune mediated thrombocytopenia (IMT) ที่ทำให้เลือดหยุดยาก หรือทำให้เกิดเลือดออกมา เราเรียกว่า กลุ่มอาการ Evan 's syndrome
สาเหตุของโรค
สาเหตุของโรคนี้เกิดได้ทั้งจากร่างกายน้องหมาเอง ( Primary IMHA ) เช่น ความเครียด , พันธุ์สุนัข โดยพันธุ์สุนัขทีมักพบบ่อย ๆ ได้แก่ Cocker spaniel, Miniature poodle, Maltese, Irish setter ฯลฯ
และเกิดตามมาจากสาเหตุอื่น ๆ มาเหนี่ยวนำให้เกิดโรค ( Secondary IMHA ) ซึ่งมักเป็นสาเหตุโดยส่วนใหญ่ครับเช่น การติดเชื้อโรคต่าง ๆ ( โรคฉี่หนู , มดลูกอักเสบ ) , การได้รับยาบางชนิด , การได้รับวัคซีนบางชนิด , จากการเกิดเนื้องอกหรือมะเร็ง ( โดยเฉพาะมะเร็งเม็ดเลือดขาว , มะเร็งหลอดเลือด ) , ภาวะตับอ่อนอักเสบอย่างรุนแรง รวมถึงการได้รับพิษจากแมลงและสัตว์กัดต่อย โดยสาเหตุในเมืองไทยบ้านเรามักมาจากการติดเชื้อโรคพยาธิในเม็ดเลือดจากเห็บ ( E.canis , Babesia , Anaplasma เป็นต้น ) ซึ่งอัตราการเสียชีวิตของโรคนี้จะอยู่ที่ 20-75% ขึ้นกับความรุนแรงของอาการ
อาการของโรค
เมื่อเม็ดเลือดแดงของน้องหมาถูกทำลายลงไป อาการที่ตามมาก็คือ น้องหมาจะมีเยื่อเมือกซีด , เบื่ออาหาร , ซึม , มีไข้ , ปัสสาวะสีเปลี่ยน ( สีน้ำตาลหรือแดง ) , เยื่อเมือกมีสีเหลือง (ดีซ่าน) , หัวใจเต้นเร็วขึ้น หายใจเร็วขึ้น (เพื่อต้องการออกซิเจนไปชดเชย เพราะเม็ดเลือดถูกทำลายมากไปจนมีออกซิเจนไม่เพียงพอในร่างกาย ) ถ้าเม็ดเลือดแดงถูกทำลายลงมาก อาจเกิดภาวะช๊อค และเสียชีวิตได้ครับ
การวินิจฉัยภาวะ IMHA คุณหมอจะทราบว่าน้องหมาป่วยเป็นโรคนี้ได้จากการตรวจเลือด
1. ต้องมีภาวะเลือดจาง ( Anemia ) โดยค่าเม็ดเลือดแดงลดต่ำลงอย่างรวดเร็ว แม้จะมีการสร้างเม็ดเลือดแดงอ่อน ( Reticulocyte ) ขึ้นมาชดเชย แต่นั้นก็ไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้อยู่ดี เพราะร่างกายก็จะทำลายต่อไปเรื่อย ๆ
2. พบภาวะการทำลายเม็ดเลือดจากภูมิคุ้มกัน ( IMHA )
- พบลักษณะเม็ดเลือดแดงที่สัมพันธ์กับการทำลายเม็ดเลือดแดงที่มาก ( spherocytosis )
- พบผลบวกจากตรวจการตกตะกอนของเลือด( saline agglutination test )
- พบผลบวกจากการตรวจหาภูมิคุ้มกันบนผิวเม็ดเลือดแดง ( direct agglutination test )
3. พบลักษณะของเม็ดเลือดแดงแตก ( Hemolysis )
- พบลักษณะเม็ดเลือดแดงที่สัมพันธ์กับการทำลายเม็ดเลือดแดง ( spherocyte )
- มีสารสีเหลืองในเลือดสูง ( hyperbilirubinemia )
- มีฮีโมโกลบินออกมาอยู่ในเลือด / ปัสสาวะ ( hemoglobinemia / hemoglobinuria )
- การพบเซลล์เม็ดเลือดแดงผิดปกติ ( erythrocyte ghosts )
โดยสาเหตุในเมืองไทยบ้านเรามักมาจากการติดเชื้อโรคพยาธิในเม็ดเลือดจากเห็บ ( E.canis , Babesia , Anaplasma เป็นต้น จึงจำเป็นต้องรักษาโรคที่เกิดร่วมด้วย มิใช่แค่การรักษา IMHA โดยการให้ยากดภูมิคุ้มกัน ( immunosuppressive agents ) เท่านั้นครับ
บทความที่เกี่ยวข้อง
ภาวะโลหิตจาง (Anemia) คือภาวะที่สัตว์เลี้ยงมีปริมาณ เม็ดเลือดแดง และ ฮีโมโกลบิน น้อยกว่าปกติ ภาวะนี้ไม่ใช่โรค แต่เป็นอาการที่บ่งชี้ว่าอาจมีโรคหรือความผิดปกติอื่นซ่อนอยู่ เนื่องจากฮีโมโกลบินทำหน้าที่ขนส่งออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ของร่างกาย ภาวะโลหิตจางจึงส่งผลให้ร่างกายขาดออกซิเจน
13 ก.ย. 2025
เรามีธนาคารเลือดสุนัขและแมวที่พร้อมให้บริการเลือด (Fresh whole blood) และส่วนประกอบของเลือด (Blood components) และบริการถ่ายเลือดสุนัขและแมว ด้วยเลือดที่มีคุณภาพ มีการตรวจสอบทุกขั้นตอนตามมาตรฐานเทียบเท่าธนาคารเลือดของคน
7 ก.ย. 2025
ป้องกันสัตว์เลี้ยงสูญหาย: ไมโครชิปทำหน้าที่เป็นบัตรประจำตัวถาวรของสัตว์เลี้ยง หากสัตว์เลี้ยงหลงทางและมีคนเก็บได้ เจ้าหน้าที่หรือสัตวแพทย์สามารถใช้เครื่องสแกนเพื่ออ่านรหัสในชิปและนำข้อมูลเจ้าของที่ลงทะเบียนไว้มาติดต่อกลับได้ ยืนยันความเป็นเจ้าของ: ช่วยในการยืนยันตัวตนของสัตว์เลี้ยงในกรณีที่มีข้อพิพาทเรื่องการครอบครอง หรือเมื่อมีการซื้อขายสัตว์เลี้ยงที่มีราคาสูง เช่น สุนัขหรือแมวสายพันธุ์แท้
31 ส.ค. 2025
